Mụn nang là gì?
Mụn nang là loại mụn trứng cá sưng viêm với những nốt mụn lớn, đỏ và gây đau đớn sâu trong da.
Mụn hình thành khi lỗ chân lông trên da bị tắc, thường là do bã nhờn dư thừa kết hợp với tế bào da chết không bong. Vi khuẩn cũng có thể bị mắc kẹt, khiến khu vực này trở thành những ổ mụn, tạo môi trường yếm khí lí tưởng cho vi khuẩn gây mụn sinh sôi nảy nở, gây nhiễm trùng.
Mụn nang xảy ra khi nhiễm trùng này đi sâu vào da của bạn, tạo ra một vết sưng viêm đầy mủ. Nó có thể bị đau hoặc ngứa. Nếu u nang vỡ ra, nhiễm trùng có thể lan rộng, gây ra nhiều mụn hơn.
Bạn có thể điều trị những mụn nang này. Nếu không được điều trị, mụn nang có thể tồn tại trong nhiều năm. Nó có thể ảnh hưởng đến các vùng da rộng lớn và để lại sẹo. Bác sĩ da liễu có thể giúp bạn lập kế hoạch điều trị tốt hơn.
Nguyên nhân mụn nang
Như đã đề cập ở trên, nguyên nhân gây mụn nang thì tương tự như nguyên nhân gây mụn các loại mụn trứng cá khác. Đó là do bít tắc lỗ chân lông và vi khuẩn gây mụn.
Trong đó nguyên nhân gây bít tắc lỗ chân lông được cho là do sự dư thừa bã nhờn và tế bào da chết. Sự dư thừa bã nhờn lại do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu được cho là do mất cân bằng nội tiết.
Các hormone được gọi là androgen đóng một vai trò nhất định. Khi bạn ở tuổi thiếu niên, mức androgen của bạn tăng lên. Điều này dẫn đến những thay đổi trên da của bạn, có thể dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông và nổi mụn. Vì vậy mụn nang cũng có thể là mụn nội tiết.
Còn tế bào da chết mắc kẹt có thể do da tạo sừng quá nhiều hoặc da không bong một cách tự nhiên thì một phần được cho là do cơ địa da, một phần do chế độ chăm sóc da chưa tốt.
Tuy nhiên, tại sao ở một số người mụn trứng cá chỉ bình thường rồi khỏi, còn một số người thì mụn nhanh chóng chuyển thành mụn dạng nang thì các bác sĩ cũng chưa tìm được lí do rõ ràng. Nói chung, đa phần đều quy cho nguyên nhân di truyền.
Sau đây là một số nguyên nhân cụ thể được cho là gây ra mụn nang hoặc làm trầm trọng tình trạng mụn nang:
• Chu kỳ kinh nguyệt, thời kỳ mang thai, hoặc thời kỳ mãn kinh: ở những thời điểm này trong cuộc đời, nồng độ hormone trong cơ thể người phụ nữ thường có sự xáo trộn lớn. Sự mất cân bằng hormone khiến phụ nữ thường có mụn trứng cá, trong đó một số ít xuất hiện mụn nang.
• Hội chứng buồng trứng đa nang cũng là một nguyên nhân gây mụn trứng cá và có nguy cơ trở thành mụn nang.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc chữa trầm cảm, thuốc steroid, thuốc tránh thai, thuốc sau phẫu thuật cấy ghép… đều có thể khiến da bị nổi mụn.
• Một số sản phẩm dành cho da có thành phần gây bít tắc lỗ chân lông hoặc gây kích ứng da
• Căng thẳng, mất ngủ sẽ khiến cơ thể tăng sinh hormone cortisol, một loại hormone kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, khiến cho mụn trứng cá xuất hiện.
Ngoài ra, còn một số điều sau đây, tuy không trực tiếp gây ra mụn nhưng làm trầm trọng tình trạng mụn nang bạn có nhé:
• Rửa mặt không đủ và đúng cách khiến da không được sạch sẽ
• Tẩy da chết không đủ khiến tế bào da chết không bong mà mắc kẹt lại trên da
• Sô cô la, đường bơ sữa
• Uống đồ uống có cồn, chất kích thích, thuốc lá
• Đồ ăn nhiều dầu mỡ hoặc cay
• Quần áo quá chật chội
• Độ ẩm cao hoặc đổ mồ hôi
Các yếu tố nguy cơ mụn nang
Bạn có nhiều khả năng bị mụn trứng cá ở độ tuổi thanh thiếu niên hoặc đầu những năm 20 tuổi. Nhưng nó có thể xảy ra với trẻ em dưới 8 tuổi hoặc người lớn từ 50.
Mặt, ngực, lưng, cánh tay trên hoặc vai của bạn có thể bị ảnh hưởng. Bạn có thể bị mụn ở cằm, mụn ở má hay mụn ở lưng hoặc thậm chí là mụn vai dạng nang đấy nhé.
Nếu một trong số cha mẹ của bạn bị mụn nang nặng, bạn có khả năng mắc bệnh này cao hơn.
Mụn nang nặng thường phổ biến hơn ở nam giới. Những phụ nữ mắc bệnh này thường có u nang ở nửa dưới của khuôn mặt.
Biến chứng mụn nang
Các u nang có thể để lại dấu vết vĩnh viễn trên da của bạn, bao gồm các loại sẹo mụn như sau:
• Các lỗ sâu, nhỏ (sẹo đáy nhọn)
• Hố rộng hơn như sẹo đáy vuông
• Các vết lõm lớn, không đồng đều
Ngoài ra thâm mụn cũng là một di chứng thường có sau khi trị khỏi mụn nang.
Điều trị mụn nang
Thuốc không kê đơn điều trị mụn trứng cá nhẹ thường không có tác dụng đối với mụn trứng cá dạng nang. Bác sĩ của bạn có thể sẽ đề nghị một hoặc nhiều cách trị mụn sau:
• Sử dụng thuốc trị mụn dạng kháng sinh uống để giúp kiểm soát vi khuẩn và giảm viêm
• Sử dụng thuốc tránh thai để điều chỉnh nội tiết tố của phụ nữ
• Sử dụng Benzoyl peroxide tiêu diệt vi khuẩn trên da của bạn và chống lại chứng viêm
• Sử dụng các Retinoids, một dạng vitamin A, ở dạng kem, lotion, bọt hoặc gel. Những sản phẩm trị mụn này có thể làm thông lỗ chân lông của bạn và giúp kháng sinh thực hiện công việc của chúng.
• Sử dụng thuốc trị mụn Isotretinoin (trước đây là Accutane, nay là Absorica, Amnesteem, Claravis, Myorisan, Sotret) giúp triệt tiêu các nguyên nhân gây mụn. Cần lưu ý là phụ nữ không nên có thai khi đang dùng thuốc này, vì chúng có tác dụng phụ gây hại thai nhi nghiêm trọng.
• Sử dụng thuốc Spironolactone để giảm lượng dầu thừa. Các bác sĩ không kê đơn cho nam giới vì các tác dụng phụ như phát triển ngực giống của phụ nữ.
• Thuốc steroid có thể được bác sĩ da liễu sử dụng để tiêm vào u nang, giúp điều trị chúng.
Một số biện pháp trị mụn khác có thể được bác sĩ hoặc chuyên gia da liễu kết hợp điều trị mụn nang cho bạn như sau:
• Dẫn lưu dịch mủ nang: giúp làm xẹp bớt mủ nang, hỗ trợ việc điều trị nhanh chóng hơn
• Liệu pháp laser hoặc ánh sáng: giúp trị khuẩn và kháng viêm, hỗ trợ việc điều trị. Liệu pháp laser cũng thường giúp tái tạo da, nhờ đó hạn chế được thâm mụn và sẹo mụn về sau.
• Vi kim sinh học: thường áp dụng ở giai đoạn mụn nang sắp khỏi, nhằm ngăn ngừa các di chứng về sẹo mụn và thâm mụn.
Các biện pháp khắc phục tại nhà mụn nang
Bạn có thể thực hiện một số bước để giúp ngăn ngừa mụn hoặc giữ cho nó không trở nên tồi tệ hơn:
• Rửa mặt đúng cách: Rửa sạch da hai lần một ngày và mỗi khi đổ mồ hôi. Sử dụng đầu ngón tay của bạn và một loại sữa rửa mặt dịu nhẹ nào đó. Xoa đều trên lòng bàn tay rồi thoa lên mặt. Sau đó rửa sạch bằng nước ấm.
• Không chà xát da hoặc sử dụng các sản phẩm gây kích ứng như các sản phẩm tẩy da chết vật lý. Hãy sử dụng các sản phẩm tẩy da chết hóa học chứa axit salicylic, giúp loại bỏ tế bào da chết mà không gây kích ứng da.
• Không chạm vào u nang hoặc nặn mụn. Bạn có thể đẩy nhiễm trùng sâu hơn và làm cho nó lây lan. Hãy để mụn tự lành thay vì nặn hoặc nặn chúng để giảm nguy cơ bị sẹo mụn hoặc thâm mụn.
• Tránh ánh nắng mặt trời và tránh xa giường tắm nắng, những nơi có thể làm tổn thương da của bạn.
• Cố gắng thư giãn. Căng thẳng có thể khiến cơ thể tiết ra nhiều hormone hơn, từ đó khiến tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn.
• Giữ lối sống lành mạnh. Ngủ nhiều và tập thể dục. Một số nghiên cứu cho thấy rằng một chế độ ăn ít đường huyết, hạn chế đường, có thể giúp giảm bớt các triệu chứng.
