Mụn trứng cá là một loại bệnh da liễu xuất hiện nhiều trong những năm tháng tuổi teen, nhưng cũng có thể xuất hiện ở mọi người ở mọi lứa tuổi. Khoảng 80% những người trong độ tuổi từ 11 đến 30 bị bùng phát rối loạn da và bị mụn trứng cá tại một số thời điểm.
Nhiều người thấy mụn trứng cá biến mất khi họ bước qua tuổi 30. Nhưng đối với một số người, mụn trứng cá vẫn tồn tại ở độ tuổi 40 và 50.
Mụn trứng cá được hình thành do bã nhờn kết hợp với tế bào chết không được đào thải khỏi lỗ chân lông và bị bít tắc lại gọi là mụn. Mụn trứng cá xuất hiện nhiều vùng trên cơ thể nhưng phổ biết nhất là mụn ở trán, mụn ở cằm, mụn ở má, mụn ở lưng.
Các yếu tố gây mụn trứng cá
Các nguyên nhân gây mụn gốc rễ được cho là có liên quan đến sự hình thành mụn trứng cá bao gồm:
- Sự gia tăng hormone sinh dục được gọi là nội tiết tố nam xảy ra ở cả nam và nữ trong tuổi dậy thì. Androgen làm cho các tuyến bã nhờn mở rộng và tạo ra nhiều bã nhờn hơn trong các nang lông
- Thay đổi nội tiết tố liên quan đến mang thai hoặc bắt đầu hoặc ngừng sử dụng thuốc tránh thai hay thời kỹ mãn kinh của phụ nữ
- Di truyền và cơ địa da: một người có xu hướng bị mụn trứng cá nhiều hơn người khác nếu bố mẹ họ bị mụn trứng cá. Có những người chỉ một chút bít tắc lỗ chân lông, dù nỗ lực bao nhiêu thì mụn cũng sưng viêm, mưng mủ, nhưng có người chỉ cần rửa mặt sạch là hết ngay bít tắc lỗ chân lông, và hết mụn. Đó là vì cơ địa da của mỗi người là khác nhau.
- Chế độ ăn uống cũng được coi là nguyên nhân gây mụn trứng cá. Ớt cay, hạt tiêu, mít xoài, đồ ăn chiên rán, nhiều đường sữa, uống đồ uống có cồn… cũng là một trong số nguyên nhân gây mụn
- Chế độ sinh hoạt thiếu lành mạnh, căng thẳng, thức khuya triền miên cũng là nguyên nhân gây mụn trứng cá.
- Chăm sóc da không sạch sẽ, không đúng cách để bụi bặm, vi khuẩn bám lên da gây bít tắc lỗ chân lông cũng gây nên mụn.
Các loại mụn trứng cá
Mụn trứng cá có thể phân ra thành hai loại là mụn viêm và mụn không viêm. Mụn viêm đơn thuần là mụn trứng cá được tạo ra do bít tắc lỗ chân lông.
Mụn sưng viêm gây nên khi vi khuẩn gây mụn xâm nhập, khiến cơ thể kích thích phản ứng sưng viêm, dẫn đến hình thành mủ.
Mụn viêm chia ra làm mấy loại: mụn đầu trắng và mụn đầu đen. Mụn đầu trắng là mụn có đầu mụn trắng do lớp da che đầu mụn bọc kín không để nó tiếp xúc với không khí. Mụn đầu đên là nhân mụn tiếp xúc với không khí nên bị oxy hóa.
Những loại mụn không viêm này đôi khi có thể mọc ở dạng nhỏ liti thành từng đám như mụn ẩn (nếu ẩn dưới da) hoặc mụn cám (nếu nổi trên bề mặt da).
Mụn sưng viêm gồm mấy loại: mụn bọc, mụn nang, mụn mủ. Các loại mụn này đều có mủ, là kết quả của trận chiến giữa bạch cầu và vi khuẩn. Tuy nhiên mụn bọc nằm sâu dưới da, dạng bọc cứng. Mụn nang thì có những nang chứa dịch mủ, mềm. Đa phần những loại mụn này đều sưng viêm và khá dễ lây lan, cũng như dễ để lại di chứng sẹo mụn và thâm mụn.
Cách điều trị mụn trứng cá
Các cách trị mụn mà những người bị mụn trứng cá nhận được tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của đợt bùng phát. Có những sản phẩm trị mụn không kê đơn dành cho những trường hợp nhẹ, trong khi đó, bạn nên đến gặp chuyên gia da liễu để điều trị những trường hợp cứng đầu hơn.
Thuốc trị mụn không kê đơn tại chỗ được bôi ngoài da và có nhiều dạng, bao gồm gel, nước thơm, kem, xà phòng và miếng dán. Các phương pháp điều trị không kê đơn điển hình cho mụn trứng cá nhẹ bao gồm benzoyl peroxide, resorcinol, axit salicylic và lưu huỳnh. Tốt nhất nên đọc nhãn hoặc nói chuyện với dược sĩ hoặc chuyên gia da liễu của bạn trước khi bạn sử dụng bất kỳ sản phẩm nào trong số này, để bạn biết loại nào phù hợp với mình và các tác dụng phụ có thể xảy ra.
Các loại thuốc trị mụn bôi theo toa được sử dụng để điều trị mụn trứng cá bao gồm thuốc kháng sinh, benzoyl peroxide nồng độ cao, axit azelaic, dapsone và các dẫn xuất vitamin A được gọi là retinoids.
Những người bị mụn viêm từ trung bình đến nặng có thể được điều trị bằng thuốc bôi hoặc thuốc uống theo toa, có thể kết hợp cả bôi và uống. Và những người có nốt sần hoặc u nang mụn, sưng viêm nặng nên được điều trị bởi bác sĩ da liễu.
Thận trọng với Isotretinoin: Bệnh nhân bị mụn trứng cá nặng không cải thiện với việc sử dụng các phương pháp điều trị khác có thể được kê đơn isotretinoin. Isotretinoin là một dẫn xuất của vitamin A được dùng bằng đường uống một hoặc hai lần một ngày trong vòng 15 đến 20 tuần. Mặc dù hiệu quả, isotretinoin có liên quan đến các tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai. Theo hướng dẫn sử dụng thuốc cho các sản phẩm này, isotretinoin có thể gây dị tật bẩm sinh nghiêm trọng cho thai nhi đang phát triển của phụ nữ mang thai.
Các sản phẩm trị mụn có chứa isotretinoin có thể gây ra các vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng ở những người dùng thuốc. Các tác dụng phụ khác bao gồm khô mắt, miệng, môi, mũi hoặc da; ngứa; chảy máu cam; đau cơ; nhạy cảm với ánh nắng mặt trời; tầm nhìn ban đêm kém; những thay đổi trong máu, chẳng hạn như sự gia tăng chất béo trong máu; và những thay đổi trong chức năng gan.
Cách trị mụn trứng cá tại nhà
Có nhiều các nguyên liệu tự nhiên có thể dùng để trị mụn trứng cá rất tốt như baking soda, dấm táo, trà xanh, mật ông, nghệ…. Bạn hoàn toàn có thể dùng chúng để điều trị các loại mụn trứng cá nhẹ. Do chúng có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm, làm sạch lỗ chân lông nên đây là những cách trị mụn rất đáng để bạn thử trước khi bạn đi đến spa, thẩm mỹ viện hay gặp bác sĩ da liễu.
Thay đổi thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống, áp dụng cách chăm sóc vệ sinh da đúng cách và sử dụng các nguyên liệu tự nhiên trị mụn này đôi khi mang lại cho bạn kết quả rất bất ngờ nhé.
Cách trị mụn trứng cá tại spa
Các spa cũng có các biện pháp chữa trị mụn trứng cá khá đặc thù và cũng khá hiệu quả như:
· Lấy nhân mụn
· Liệu trình vi kim trị mụn
· Liệu trình lăn kim phi kim trị mụn
· Liệu trình laser trị mụn
· Liệu pháp ánh sáng trị mụn
· Liệu pháp hút mụn
· Miếng dán lấy nhân mụn
Những cách trị mụn của spa và thẩm mỹ viện thường mang lại hiệu quả nhanh chóng hơn khi bạn tự trị mụn tại nhà. Ngoài ra những cách trị mụn của spa cũng thường giúp bạn tránh được các vấn đề mất thẩm mỹ về da sau mụn như sẹo mụn và thâm mụn. Nhược điểm của việc đi spa và thẩm mỹ viện chỉ là bạn mất công đi lại và chi phí tốn kém hơn mà thôi.
Các biện pháp kiểm soát mụn trứng cá
Thay đổi nồng độ hormone ở trẻ em gái vị thành niên và phụ nữ trưởng thành từ 2 đến 7 ngày trước khi kỳ kinh nguyệt bắt đầu thường sẽ gây nên mụn trứng cá. Việc sử dụng thuốc tránh thai để điều chỉnh hormone là cách trị mụn hợp lý tuy nhiên khi em gái mới có kinh nguyệt thì nên hạn chế. Thay vào đó các em gái cần kiểm soát mụn trứng cá bằng chế độ ăn uống và chế độ chăm sóc da mụn đúng cách.
· Có chế độ ăn uống tránh các chất cay, nóng, có chất kích thích, đồ ăn nhiều dầu mỡ hay nhiều đường.
· Luôn giữ da mặt sạch sẽ, tẩy da chết thường xuyên để vi khuẩn gây mụn không có cơ hội phát triển. Rửa mặt đúng cách góp phần vào việc ngăn ngừa mụn trứng cá cũng như giảm thiểu sự bùng phát mụn một cách đáng kể đấy nhé.
· Hạn chế tiếp xúc với dầu từ các sản phẩm dùng cho da (kem dưỡng ẩm hoặc mỹ phẩm) hoặc dầu mỡ gặp phải trong môi trường làm việc (ví dụ: nhà bếp, cơ khí đặc thù có tiếp xúc dầu máy)
· Vệ sinh và giảm cọ xát từ quai mũ bảo hiểm, mũ áo mưa, khẩu trang, gối…
· Tránh các chất gây kích ứng môi trường, chẳng hạn như ô nhiễm và độ ẩm cao
· Hạn chế nặn mụn. Việc nặn mụn bằng tay sẽ khiến da tổn thương nặng để lại các di chứng như sẹo mụn, thâm mụn. Nếu thực sự cần lấy nhân mụn hãy đến spa hoặc bác sỹ da liễu.
